به طور کلی در صنعت لامپ و روشنایی دو شاخه اصلی لامپ های عمومی و لامپ های تخصصی وجود دارد.دسته لامپ های عمومی، لامپ و روشنایی منازل،محل کار و خیابان ها و به طور کلی کاربردهای رایج را شامل می شود و گستره وسیعی از حوزه لامپ و روشنایی را به خود اختصاص داده اند. لامپ های عمومی از لامپ های قدیمی رشته ای تا ال ای دی های جدید، نظیر SMD,COB ها را شامل می شوند. حتی لامپ های پر قدرت گازی نظیر بخار سدیم، بخار جیوه و … که معمولا برای مکان های وسیع و سرباز استفاده می شوند نیز در این دسته از لامپ و روشنایی جای می گیرند.
نسل های مختلف حوزه لامپ و روشنایی
قدیمی ترین نسل لامپ های عمومی، لامپ های رشته ای ادیسونی هستند، این لامپ های حبابی شکل مدتی است که جایگاه خود را در حوزه لامپ و روشنایی به لامپ های نسل بعد نظیر کم مصرف و ال ای دی ها داده اند. جدیدترین نسل لامپ های عمومی، ال ای دی ها هستند که امروزه آن ها را به طور گسترده در مصارف مسکونی، تجاری و … مشاهده می کنیم. لامپ های عمومی جزء جدانشدنی زندگی بشر و حوزه لامپ و روشنایی هستند و همواره از لحاظ زیبایی و دکوراسیون و نورپردازی و از لحاظ مصرف کمتر برق و تولید نور بیشتر رو به پیشرفت هستند. در ادامه انواع لامپ های عمومی در حوزه لامپ و روشنایی را بررسی می کنیم.
لامپ و روشنایی انواع لامپ های عمومی
معمولا از آنجاییکه هر روز از لامپ های عمومی برای لامپ و روشنایی مکان های مختلف استفاده می کنیم، با آن ها آشنایی بیشتری داریم. از انواع لامپ های عمومی می توان به لامپ ال ای دی ،لامپ هالوژن، لامپ فلورسنت، لامپ کم مصرف، لامپ رشته ای و انواع لامپ های گازی نظیر لامپ متال هالید، بخار سدیم، بخار جیوه و … را در حوزه لامپ و روشنایی نام برد
لامپ ال ای دی
لامپ های ال ای دی جدیدترین نسل حوزه لامپ و روشنایی هستند. مهمترین خصیصه لامپ های ال ای دی مصرف کم انرژی و صرفه جویی در مصرف برق و هزینه است.علاوه بر این این لامپ ها ساختار مقاومی دارند که سبب شده است در فاصله اندکی جایگزین لامپ های عمومی دیگر نظیر لامپ های رشته ای، کم مصرف و … شوند. ال ای دی ها در اندازه های مختلف و رنگ نورهای گوناگون تولید می شوند، از این رو تنوع بینظیر این لامپ ها در حوزه لامپ و روشنایی سبب شده است که در مکان های مختلف کاربرد داشته باشند. ویژگی دیگری که ال ای دی ها را در صنعت لامپ و روشنایی متمایز و ممتاز ساخته است طول عمر بالای آن ها است. طول عمر یک لامپ ال ای دی بیش از 10 برابر لامپ های رشته ای قدیمی است.
لامپ رشته ای
لامپ های رشته ای اولین نسل لامپ های حزه لامپ و روشنایی هستند. این لامپ ها 70 درصد انرژی دریافتی را به صورت گرما هدر می دهند. مصرف برق بالای آن ها سبب شده است که جایگاه خود را در حوزه لامپ و روشنایی از دست بدهند. لامپ های رشته ای زیبایی ویژه ای دارند از این رو هنوز در بسیاری از مناطق مسکونی منازل آن ها را مشاهده می کنیم
لامپ هالوژن
لامپ هالوژن نسل بعدی لامپ های رشته ای است. ویژگی اصلی و بارز لامپ هالوژن که باعث شده است این لامپ ها هنوز هم در صنعت لامپ و روشنایی کاربرد داشته باشند این است که این لامپ ها از نظر ظاهری بسیار زیباتر از لامپ های دیگر بوده و نور آفتابی زیبایی ساطع می کنند. لامپ های هالوژن را حتی می توان در بسیاری از پروژکتورهای سینمایی و عکاسی برای جلوه بخشیدن بیشتر به تصویر استفاده کرد
این لامپ ها حتی در حوزه پزشکی برای لامپ و روشنایی اتاق عمل و .. هم استفاده می شوند. لامپ های هالوژن در صنایع نورپردازی در موزه ها و مکان های مختلف جایگاه ویژه ای دارند. لامپ و روشنایی خیره کننده و زیبای آن ها باعث شده است با وجود نسل های جدید لامپ و روشنایی باز هم از این نوع لامپ ها در مکان های مختلف استفاده کنیم
لامپ فلورسنت
لامپ فلورسنت را اغلب ما با مهتابی ها می شناسیم این لامپ ها از طریق ساطع کردن اشعه ماورا بنفش و برخورد آن به رویه فسفر موجود بر روی شیشه لامپ نور مرئی ساطع می کنند. امروزه این لامپ ها بیشتر برای لامپ و روشنایی کارخانه ها و کارگاه ها استفاده می شوند وکمتر کاربرد مسکونی دارند.
لامپ کم مصرف
لامپ های کم مصرفی که ما در ایران می شناسیم در واقع لامپ های CFL هستند. CFL ها لامپ های فلورسنت فشرده هستند که بعد از لامپ های فلورسنت یا همان مهتابی های قدیمی وارد بازار لامپ و روشنایی شدند. مزیت این لامپ ها از نام آن ها مشخص است. این لامپ ها مصرف انرژی بسیار کمی دارند اما این مقایسه درمقابل لامپ های رشته ای است. در واقع در رده بندی لامپ و روشنایی لامپ های کم مصرف از لحاظ مصرف بهینه انرژی و برق و تولید نور بالاتر از لامپ های رشته ای و پایین تر از لامپ های ال ای دی قرار می گیرند.از آنجاییکه درون لامپ های کم مصرف از جیوه برای تولید لامپ و روشنایی استفاده می شود و ممکن است به دلیل ترک های بسیار ریزی که بر روی حباب پیچی آن ها وجود دارد اشعه یو وی ساطع شده درون لامپ به بیرون تابیده شود و این اشعه برای سلامتی موجودات زنده و انسان مضر است، از این رو خط تولید این لامپ ها مدتها است متوقف شده است
لامپ های گازی
لامپ های گازی لامپ هایی هستند که از طریق ایجاد یک آرک یا قوس الکتریکی درون بخار یک عنصر لامپ و روشنایی ساطع می کنند. نور این لامپ ها شدت بالایی دارد و عموما برای مصارف تجاری و صنعتی استفاده می شوند. انواع لامپ گازی نظیر لامپ متال هالید ، بخار سدیم، بخار جیوه است. لامپ های گازی غیر مستقیم برای روشنایی و تولید نور نیازمند تجهیزات خاصی به نام بالاست است و برای روشن کردن نیازمند زمان 4 تا 7 دقیقه ای هستند
لامپ بخار سدیم
لامپ بخار سدیم را با نام HPS می شناسیم. لامپ بخار سدیم اولین نسل لامپ های گازی حوزه لامپ و روشنایی است . این لامپ ها نور آفتابی یا زرد ساطع می کنند و از شاخص نمود رنگ پایینی برخوردار هستند. معمولا این لامپ ها را می توانیم در لامپ و روشنایی چراغ های خیابانی مشاهده کنیم. دسته دیگر این لامپ ها در دسته لامپ های تخصصی حوزه لامپ و روشنایی، در حیطه رشد گیاه برای دوره گلدهی گیاهان استفاده می شود. این لامپ ها با اینکه برای گلدهی گیاهان بسیار مفید هستند اما برای چشم انسان مضر بوده و بخصوص در شب می توانند در تشخیص رنگ اشیا ما را دچار اشتباه کنند.
لامپ بخار جیوه
لامپ های بخار جیوه یا MERCURY VAPOR LAMP هستند. این لامپ ها نور سفید با شدت بالا ساطع می کنند. لامپ و روشنایی سفید منجر به افزایش هوشیاری و آگاهی می شود از این رو این لامپ ها را برای لامپ و روشنایی جاده ها بخصوص مناطق مه آلود و همچنین برای کارگاه ها و کارخانه ها که در آن کارگران به نور بیشتری هنگام کار نیاز دارند استفاده می شود. علاوه بر این، لامپ های بخار جیوه ، طول عمر بالایی دارند . لامپ و روشنایی که این لامپ ها دارند معمولا نور سفید با رده هایی از رنگ سبز است . این ترکیب رنگ نور برای جلوه بخشیدن و نشان دادن رنگ پوست انسان مناسب نیست. از این رو این لامپ ها در فروشگاه ها استفاده نمی شوند. لامپ های بخار جیوه ای که دارای پوشش فسفر هستند و به اصطلاح نور سفید رنگ دارند این مشکل را برطرف کرده و لامپ و روشنایی سفید یک دست ساطع می کنند
لامپ متال هالید
لامپ متال هالید با نام لامپ های MH می شناسیم. ساختار و نحوه عملکرد و لامپ و روشنایی آن ها تقریبا شبیه لامپ بخار جیوه است. این لامپ ها از طریق ایجاد یک قوس الکتریکی درون ترکیبی از گازها لامپ و روشنایی تولید می کنند. این گازها می توانند جیوه، زنون یا آرگون و یک نوع از متال هالید ها باشد. متال هالید در واقع ترکیب یک هالوژن با یک فلز است. از این لامپ ها معمولا برای لامپ و روشنایی ورزشگاه ها و استادیوم ها و … استفاده می شود. متال هالیدها از نظر شاخص نمود رنگ بهتر از لامپ های بخار جیوه و بخار سدیم هستند. از این رو در بسیاری از صنایع برای ایجاد لامپ و روشنایی جایگزین این نوع لامپ ها شده اند.
رنگ نور لامپ عمومی
مlکن است به هنگام خرید لامپ اعداد و ارقامی را بر روی جعبه آن ها مشاهده کرده باشید. دمای رنگ نور بر حسب کلوین بر روی جعبه آن ها نوشته می شود. رنگ لامپ ها به طور کلی با دمای رنگ و بر حسب کلوین محاسبه می شود. هر چه میزان دمای رنگ نور بیشتر شود رنگ نور لامپ به سمت سفید یا مهتابی می رود و هرچه این میزان کمتر باشد رنگ نور آن به سمت زرد یا آفتابی می رود. به طور کلی دمای رنگ نور 2700 کلوین آفتابی، 6500 کلوین مهتابی و 4000 کلوین یخی است.
